İNSÜLİN DİRENCİ NEDİR?
Metabolik sendrom adıyla da bilinen insülin direnci, hareketsiz yaşam, yüksek karbonhidrat içeren yanlış beslenme şekli ve genetik yatkınlık gibi faktörler nedeniyle günümüzde oldukça sık rastlanan sağlık problemlerinden biridir.
İnsülin pankreastan salgılanan ve başlıca kan şekerini düzenleyen bir hormondur. Bu hormon sayesinde karaciğeri, kaslar ve yağ dokusu kandaki şekeri hücre içine alarak kullanır ve enerji üretir. Pankreastan insülinin hiç salgılanmadığı Tip 1 şeker (diyabet) hastalığında dışardan insülin takviyesi yapılmak zorundadır. Aksi takdirde kan şekeri anormal yükselir, organlar enerji için yağ dokusunu kullanır, vücutta keton cisimleri birikir koma ve ölüm gerçekleşir.
Tip 2 şeker hastalığında ise pankreastan insülin kısmen salgılanır ama ya yeterli değildir ya da insülinin etki ettiği kas, karaciğer yağ gibi dokularda insüline karşı direnç vardır.
Tip 2 şeker hastalığı olmadan da insülin direnci olabilir. Bu kişiler şeker hastalığı için aday
Aşağıdaki durumlarda insülin direnci gelişebilir
- Özellikle karın bölgesinde yağlanma, geniş bel çevresi, elma tip vücut yapısı
- Obezite (Şişmanlık )
- Aktif olmayan yaşam tarzı,
- Karbonhidrat ağırlıklı diyet,
- Gebelik şekeri diyabet,
- Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması hastalığı ve polikistik over sendromu gibi sağlık koşulları,
- Ailede diyabet geçmişi,
- Sigara içme,
- Etnik köken,
- İleri yaş, özellikle 45 yaş sonrası,
- Cushing Sendromu ve akromegali gibi hormonal bozukluklar,
- Steroidler, bazı psikiyatrik ilaçlar ve HIV ilaçları gibi ilaçlar,
- Uyku apnesi gibi uyku sorunları.
İnsülin direncinin bulguları nelerdir?
İD olan kişilerde genellikle herhangi bir şikâyet yoktur. Kilo verememe, çabuk acıkma, ciltte renk değişiklikleri, yüksek tansiyona bağlı şikâyetler olabilir.
Tanı nasıl konur?
1-Açlık Kan şekeri ölçümü
<105 Normal
105-125 Bozulmuş açlık şekeri
125> şeker hastalığı
2- Şeker yükleme testi
3- HOMA testi
Açlık şekeri ve açlık insülini ölçülerek hesaplanır. 2,5 un üzeri değerler insülin direnci olarak değerlendirilir.
4- Hemoglobin A1C testi
%5,7-6,4 arası değerler insülin direncini düşündürür.%6.4 ve üzeri ise şeker hastalığı açısından anlamlıdır.
Bu testlerin yanında kan yağları ölçümleri ve tansiyon ölçümleri de yapılmalıdır.
İnsülin direnci gerekli önlemler alınmadığı takdirde şeker hastalığı, yüksek tansiyon ve kalp damar hastalıklarına neden olabilir.
Nasıl Tedavi Edilir?
Yaşam tarzı değişiklikleri çok önemlidir.
*Fiziksel aktiviteyi arttırmak
*Yüksek kalorili beslenme alışkanlığından vaz geçmek ve bu şekilde vücut kitle indeksini 25 in altında tutmak.
*Yeterli ve kaliteli bir uyku düzeni sağlamak
Bu önlemler yeterli olmadığında ilaç tedavisi düşünülebilir.